یونس ژائله – مديرعامل شركت شيرين‌عسل

یونس ژائله در سال ۱۳۴۱ در شهر تبریز متولد شد . یونس ژائله پس از گذراندن تحصیلات متوسطه و با شروع جنگ تحمیلی عازم جبهه ی نبرد شد اما با قبولی در دانشگاه در سال ۱۳۶۲ به تبریز بازگشت تا در رشته ی بیهوشی ادامه تحصیل دهد . یونس ژائله ۱۲۷ واحد درسی از رشته ی بیهوشی را گذراندن بود اما دانشگاه را نیمه کاره رها کرد تا به کارهای مورد علاقه اش بپردازد .

اکنون با گذشت بیش از سی سال از آن دوران یونس ژائله بزرگترین تولیدکننده ی شیرینی و شکلات در خاورمیانه و از مردان موفق و ثروتمند ایران است . شاید علاقه ای که یونس ژائله از کودکی به شیرینی و شکلات داشته در موفقیت امروز او بی تاثیر نبوده است .

بی گمان نام برند شیرین عسل را شنیده اید و از خوردن کیک ها و شکلات های این برند لذت برده اید در این صورت بد نیست بدانید که موسس و مالک این کارخانه ی بزرگ یونس ژائله است که توانسته با سال ها فعالیت در عرصه ی شیرنی و شکلات , کشورمان را به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان این محصول در خاورمیانه تبدیل کند .

یونس ژائله در طی بیست سال از فعالیت خود توانسته ۱۵ شرکت معتبر در زمینه ی صنایع غذایی تاسیس کند و از این طریق بیش از ۸۵۰۰ نفر را مشغول به کار کند . این امر باعث شده که یونس ژائله  به عنوان کارآفرین نمونه ی ملی  انتخاب شود .

ژائله مالک کارخانه شیرین عسل است. در طول حدود ۲۰ سال فعالیت شرکت تحت تصدی اش توانسته است هشت هزار و ۵۰۰ شغل در ۱۵ شرکت تحت تصدی اش ایجاد کند.  او در دسته محبوب ترین سرمایه داران و کارآفرینان تبریزی جایی می گیرد. در سفرهای خارجی رییس جمهور سابق به کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین ژائله هواپیماهای باری حاوی محصولاتش را همراه رییس جمهور برای پخش هدیه به مردم آن کشورها فرستاد.

گروه شیرین عسل طی سال های گذشته وارد تولید مواد غذایی مانند ماکارونی، آرد، روغن نباتی، رب گوجه فرنگی و… نیز شده است. شیرین عسل کارخانجاتی خارج از تبریز را هم در دست ساخت دارد.ژائله عضو هیئت مدیره خانه صنعت معدن و تجارت استان و نیز عضو هیئت مدیره و نماینده استان در خانه صنعت و معدن  است.

گفت‌وگو با يونس ژائله سعدآباد، مديرعامل شركت شيرين‌عسل

گروه صنایع غذایی شیرین‌عسل در طول حیات پربار خود توانسته است با برخورداری از سرمایه‌های ارزشمند انسانی و بهره‌برداری از فناوری پیشرفته، تحول بنیادین در صنایع غذایی كشور به وجود آورد كه ثمرات ارزشمند این سرمایه‌گذاری‌ها و حركت‌های پویا در رونق صنعت شیرینی و شكلات مملكت كاملا متجلی بوده و موجبات تعالی مزیت‌ها و توان‌های موجود در جهت ایجاد فضایی پویاتر برای صنعتگران را فراهم آورده است. تولیدات گروه صنایع غذایی شیرین عسل شامل انواع بیسكویت، شكلات، كیك، ویفر، كراكر، مارش مالو، آبنبات، تافی، آدامس و پودر و كره كاكائو بوده، ضمن آنكه گروه صنایع غذایی شیرین عسل از تكنولوژی منحصربه‌فرد در سطح خاورمیانه و در زمینه فناوری دانه‌های روغنی كاكائو برخوردار است. با مهندس يونس ژائله‌سعدآباد، مديرعامل شركت شيرين‌عسل گفت‌وگويي مكتوب انجام داده‌ايم كه متن كامل آن را مي‌خوانيد:

بحث را با یک سؤال کلیشه ای آغاز می‌کنیم؛ چه شد که این‌گونه شد؟ شما هم مثل فوتبالیست‌ها از زمین خاکی‌ها شروع کردید و یا سرمایه‌ی پدری شما را به اینجا رساند؟ از شروع فعالیت شیرین عسل بگویید، اولین محصولی که تولید کردید چه بود؟

شیرین عسل در دهم اردیبهشت ماه ۱۳۷۱ثبت شرکتی شد. با ۲۰۰۰ مترمربع زمین و ساختمان اداری با متراژ ۵۰۰ مترمربع، که ظرف شش ماه آماده شد، که با سه شریک دیگر این مجموعه را راه‌اندازی کردیم. با کمک یکی از آهنگرهای تبریز، یک دستگاه فِر دست‌ساز برای پخت بیسکویت آماده کردیم. چرا که نه وضعیت مالی و نه شرایط دیگر، اجازه‌ی ورود تکنولوژی روز را برای ما فراهم نمی‌کرد. پس از تولید بیسکویت ساده، نوع کرم دار آن‌را نیز تولید کردیم. آن زمان چون صنعت چاپ قابل قبولی در کشور برای بسته‌بندی محصولات نداشتیم، بسته‌بندی‌های محصولات را در کشور ترکیه آماده می‌کردیم. خوب یادم هست که قیمت اولین محصول شیرین عسل ۱۰ تومان بود.

با توجه به ارزیابی‌هایی که توسط جمع چهار نفره‌ی ما انجام شده بود، فضا برای کار در صنعت شیرینی و شکلات با توجه به پتانسیل‌های منطقه، خیلی فراهم بود و ما توانستیم بسترهای لازم را برای رشد از همان زمان فراهم کنیم. حرکت ما بر مبنای شعار آهسته و پیوسته در جریان بود. آرام آرام مجموعه را توسعه می‌دادیم. محصولاتی که واحدهای دیگر تولید نمی‌کردند، ریسک کردیم و با تولیدشان روانه‌ی بازار کردیم. خلاقیت و تنوع محصول، اصل اساسی کار ما بود و چون پشتکار خوبی داشتیم، توانستیم در دهه‌ی اول فعالیت نام تجاری «شیرین عسل» را در ایران به یک نام ارزشمند تبدیل کنیم.

شرکت‌های زیادی مخصوصاً در این منطقه، فعالیت خود را در صنعت غذایی ادامه می‌دهند، اما هیچ کدام به قدمت دو دهه‌ای و بیشتر شیرین عسل نرسیدند، چرایی این داستان را شما در چه می‌بینید؟

من نمی‌توانم در مورد دیگران صحبت کنم؛ اما اینکه چرا شیرین عسل به اینجا رسید، فقط می‌توان دلیل آن‌را طرح استراتژیک شرکت دانست. ما با توجه به ذهنیت خودمان استراتژی ترسیم کردیم و در این مسیر جلو رفتیم. مثلاً در محصولات لبنی، شاید بیست نوع محصول جدید وجود دارد که تحقیقات لازم بر روی آن‌ها انجام شده، ولی هنوز وارد بازار نشده و مطابق با استراتژی‌های تعریف شده، ادامه‌ی مسیر خواهند داد و به بازار عرضه خواهند شد. داستان ما داستان کاشت، داشت و برداشت است. ساده، شاید سادگی داستان رمز موفقیت ما بوده است. چون سازمان‌ها چشم انداز مناسبی ندارند، دچار مشکل می‌شوند. نوع نگرش به کار یک اصل در پیشرفت و توسعه است. زور می‌برد، ولی ممکن است.

آنچه طی این دو دهه در شیرین عسل اتفاق افتاده را تا شکل گیری هلدینگ می‌توانید توضیح دهید تا ابعاد بخش‌های مختلف کاری شیرین عسل بهتر تصویر شود؟

ساخت و تجهیز کارخانه‌ی فرآوری دانه‌های روغنی و کاکائوی «گروه صنایع غذایی شیرین عسل»، به عنوان اولین و بزرگ‌ترین مجموعه‌ی تولید پودر کاکائو، خمیر کاکائو، کره‌ی کاکائو، شکلات و فرآورده‌های کاکائویی در خاورمیانه، یکی از مهم‌ترین اقدامات ما بود. با بهره‌برداری از این مجموعه‌ی عظیم صنعتی، «گروه صنایع غذایی شیرین عسل» تحولی بنیادین در صنعت غذایی کشور ایجاد نمود که ثمرات ارزشمند این سرمایه‌گذاری‌ها و حرکت‌های پویا، به صورت گامی نو در جهت رشد و شکوفایی کشور و جلوگیری از خروج مقادیر متنابهی ارز، برای ورود اجناس خارجی، متجلی شد.

با توجه به آنکه پودر کاکائو و سایر مشتقات کاکائو از مواد اولیه‌ی استراتژیک و اساسی کارخانجات صنایع غذایی و شیرینی و شکلات کشور و همچنین اصناف، قنادی‌ها، شیرینی فروشی‌ها و کارگاه‌های کوچک صنعتی می‌باشد و از این بابت کشور شدیداً به منابع خارجی متکی بود؛ سالیانه مقادیر بسیاری ارز جهت ورود پودر کاکائو و سایر مشتقات کاکائو صرف می‌شد که با بهره‌برداری از مجتمع عظیم فرآوری دانه‌های روغنی و کاکائو، نیازهای کشور کاملاً تأمین شده است که بخشی از محصولات آن نیز جهت صادرات و عرضه به بازارهای جهانی از جمله اروپا منظور می‌شود.

این مجموعه‌ی عظیم صنعتی قادر است شکلات را مستقیماً از دانه‌ی کاکائو تولید نموده و از لحاظ کیفیت و مرغوبیت تولید نیز با معتبرترین تولیدکنندگان جهانی رقابت نماید. این کارخانجات به صورت تمام اتوماتیک با بهره‌گیری از تکنولوژی روز و پیشرفته و با برخورداری از سیستم‌های کنترل دقیق کامپیوتری و مدرن اداره می‌شوند. از جمله مشخصه‌های کارخانجات فرآوری دانه‌های روغنی کاکائوی تبریز، وابسته به صنایع غذایی شیرین عسل، استفاده از دانش روز جهانی و تکنولوژی بسیار پیشرفته از جمله به‌کارگیری پیشرفته‌ترین روبات‌ها در فرآیند تولید و بسته بندی است.

پس دلیل اینکه به شما لقب سلطان کاکائوی ایران را داده‌اند نیز مشخص شد! یکی از شایعاتی که در مورد شما وجود دارد این است که از طریق رانت مجوز انحصاری تولید و توزیع کاکائو در ایران را گرفته اید. این موضوع صحت دارد؟

نمی‌دانم حالا لقب سلطان از چه باب داده شده، ولیکن ما با توجه به نیاز صنعت شیرینی، شکلات و در جهت رفع این نیاز، با سرمایه‌گذاری قابل توجهی در یک مجموعه به وسعت ۳۶ هزار متر مربع این کار را انجام دادیم. البته این مجموعه در سال ۱۳۸۶ دچار آتش‌سوزی شد که آنجا هم تهمت زدند که کار خودشان بوده. کدام عقل سلیم چنین کاری با خود می‌کند، نمی‌دانم! ۲۶ میلیارد تومان، ضرری بود که از آن آتش‌سوزی برای مجموعه‌ی شیرین عسل برجا ماند، اما قطار در حال حرکت را نمی‌شود به این آسانی متوقف کرد و شش ماه بعد توانستیم با همت نیروهای پرتلاش خود آن مجموعه را مجدداً راه اندازی کنیم.

موضوع رانت را تأیید یا تکذیب نکردید؟! معمولاً آدمهایی که خارج از تصور عموم مردم در ایران به موفقیت می رسند، در ارتباط با کارهایشان حرف،حدیث و شایعه زیاداست. شما به عنوان یکی از کارآفرینان خوشفکر و ارزشمند کشور نیز از این قاعده مستثنی نیستید. چه شایعاتی در مورد خودتان شنیدید؟ آیا واقعیت دارد که سهام عمده‌ی شیرین عسل متعلق به یکی از مسئولین کشوری است؟

ببینید، بنده نه از لحاظ وقت و زمان و نه از لحاظ تیپ شخصیتی به دنبال حاشیه نیستم. از دیدگاه من در ایران هر کسی که می خواهد به قله برسد باید تحمل همه نوع حمله اعم از دزدی، رانت، شراکت با آقازاده ها و…. داشته باشد. ما وظیفه خودمان را انجام می‌دهیم. انتظار هم نداریم که همه بگویند ایشان آدم خوبی است. می‌خواهیم تا جایی که توان داریم برای کشورمان ایران مفید باشیم، شعار هم نمی دهیم. ما عاشق کار و ایران هستیم. بعد از آن هم عاشق خدمت به منطقه‌ی آذربایجان. من خودم را آدم بداخلاقی می‌دانم ولی صریح و رک. ایرانی‌ها همیشه از داخل بیشتر ضربه خوردند تا از مسائل خارجی.  ما دو راه بیشتر نداریم یا باید برویم یا باید بمانیم و بسازیم. ما راه دوم را انتخاب کردیم.

شیرین عسل بعد از چندسال مجموعه هایی را در کنار خود ایجاد کرد که یکی از آنها همین آذرسام بود، می شود برای آگاهی مخاطب در مورد این مجموعه ها هم توضیحی بدهید؟

ما برای آنکه در زمینه‌ی چاپ و بسته‌بندی دچار مشکل نباشیم و بحث‌های خلاقانه‌ی خود را بتوانیم مدیریت کنیم، سه مجموعه‌ی کارتن انصار و چاپ آذر سام و آسیاپک آذر را ایجاد کردیم.

«شرکت کارتن انصار تبریز» به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کارخانجات کارتن سازی کشور در زمینی به مساحت ۴ هکتار، با ماشین‌آلاتی پیشرفته و کادری مجرب شروع بکار نمود. این واحد تولیدی هم اینک توان تولید سالانه ۵۰ هزار تن انواع مقوای مورد مصرف در بخش‌های مختلف صنعت را دارا بوده و تولیدات آن انـــواع شیت مقوای کنگره‌ای شامل سه لایه و پنج لایه است که با در اختیار داشتن ماشین‌های چاپ دو رنگ و چهار رنگ تمام اتوماتیک، ماشین کلیشه سازی و بخش تولید کاغذ که با ظرفیت تولید سالیانه ۱۸ هزار تن در دست احداث می‌باشد، امکان انجام کلیه سفارشات چاپی بر روی کارتن‌ها و جعبه‌های خود را دارد و با در اختیار داشتن ماشین روتاری دایکات اتوماتیک، توان قابل قبولی برای تولید انواع کارتن‌های دایکاتی را داراست.

«شرکت گسترش صنایع چاپ و بسته بندی آذرسان» با به‌کارگیری جدیدترین ماشین آلات صنعتی اروپائی و بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای دانش فنی روز دنیا، در مساحت ۶۰ هکتار تأسیس گردید. در مرحله اول هدف از تأسیس آن، تأمین نیازهای بسته بندی گروه صنایع غذایی شیرین عسل بود؛ ولی اینک با گسترش، نوآوری و تنوع محصولات تولیدی، تبدیل به بزرگ‌ترین شرکت چاپ روتوگراور در ایران گردیده است. کیفیت و تنوع محصولات این شرکت علاوه بر تأمین نیازهای داخلی ایران به کشورهای منطقه نیز راه پیدا کرده است.

«شرکت آسیا پک آذر» نیز در زمینی به مساحت ۷۶ هزار متر مربع ایجاد شد. این شرکت اولین تولیدکننده فیلم BOPP در شمال غرب ایران است که دارای ظرفیت تولیدی ۹ هزار تن در سال می‌باشد.

عمده مصرف فیلم BOPP تولیدی این شرکت برای لفافه‌های بسته بندی مورد مصرف در صنایع غذایی است. این شرکت به علت استفاده از تکنولوژی روز و به‌کارگیری خواص پلیمرها در تولیدات خود، از نظر محصول تولید شده دارای ویژگی خاصی بوده و در بازار ایران نسبت به محصولات قبلی بسته‌بندی دارای برتری‌های ویژه‌ای (استحکام بالا و نفوذناپذیری در مقابل هوا و رطوبت) می‌باشد که تولیدات آن دارای استانداردهای ملی و جهانی بوده و با محصولات شرکت‌های خارجی قابل رقابت است.

«شرکت صنایع غذایی سپهر آذربایجان» از دیگر مجموعه‌های ماست. این شرکت در زمینی به مساحت ۵۶ هزار متر مربع و زیربنای چهار هزار و ۹۶۰ متر مربع ایجاد شده است. از عمده فعالیت‌های اصلی شرکت می‌توان به تولید انواع بیسکویت شکلاتی، کراکر، کیک، شکلات، تافی و پاستیل اشاره کرد.

یکی از کارهای عجیب، غریب و خارق‌العاده مجموعه شما در شبستر و در اطراف دریاچه ارومیه اتفاق افتاده که حتماً برای مخاطبان جالب است، داستان از چه قرار بود؟

داستان خاصی نیست. ما دو هزار و ۳۰۰ هکتار زمین لم‌یزرع را حوالی شبستر تبدیل به کسب و کار نمودیم. یک گاوداری با ۱۰ هزار رأس گاو و یک مرغداری با دو میلیون و ۷۰۰ هزار قطعه جوجه ایجاد کردیم که با استفاده از کلسیم پوست تخم‌مرغ‌های تولیدی این مجموعه و تزریق آن به زمین، به کاشت گوجه فرنگی پرداختیم. برای فرآوری محصولات فوق نیز از ماشین‌آلات مدرن و تمام اتوماتیک ساخت داخل کشور، سیستم‌های شستشوی مدرن و بسته بندی آنپکت به علاوه قوطی و ظروف فلزی استفاده می‌شود.

ظرفیت فعلی این کارخانه با ۱۲۰ روز کارکرد ۲۴۰ هزار تن گوجه فرنگی است که در تولید رب گوجه فرنگی به میزان ۶۰ هزار تن مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه شرکت از واحد R&D بسیار قوی برخوردار است، انتخاب بذر مناسب مورد نیاز، توسط کارشناسان خبره انجام می‌گیرد. بذرها با دستگاه‌های پیشرفته در خاک منطقه و با استفاده از کودهای طبیعی تولید شده در گروه صنعتی، در گلخانه های متعلق به شرکت، با نظارت واحدهای مهندسی زراعی کاشته شده و نشاء مناسب جهت کاشت به مزارع منتقل می‌شود.

محصول نهایی نیز با بهره از نیروی انسانی محلی از مزارع چیده شده و جهت فرآیندهای تکمیلی به کارخانه منتقل می‌گردد. در مراحل اول بعد از تعیین کیفیت محصول، مطابق با استاندارد تحویل گرفته، شستشوی گوجه فرنگی در سه مرحله انجام می‌گیرد و بعد از ورود به دستگاه می‌توان با بریکس‌های متفاوت محصولات مختلف گوجه فرنگی تولید و بسته بندی شده و به صورت ۵۰۰ گرم و ۱۰۰۰ گرم و ۵ کیلو گرم و آنپکت بسته بندی می‌گردند. این شرکت آمادگی دارد تمام نیازمندی‌های مشتریان خود را در تمامی کشورها به صورت C&F تحویل داده و بر اساس نیاز مشتری تولید نماید.

محصولات تولیدی این شرکت دارای استانداردهای ملی ایران و اتحادیه‌ی اروپا می‌باشد. لازم به ذکر است که کنترل عملیات کشت و صنعت این محصولات باارزش با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌های کشاورزی و صنعتی، موجب تولید بهترین رب گوجه فرنگی کشور و جهان گردیده است.

ما اعتقاد داریم که تولید بهترین رب گوجه فرنگی منوط به تولید بهترین گوجه فرنگی است تا ضمن داشتن خصوصیات فیزیکی و ظاهری مناسب از نظر باقیمانده‌ی نیترات سیتریک و همچنین بقایای سموم شیمیایی بایستی به ترتیب به حداقل میزان (کمتر از ۵۰ P.P.M) و فاقد باقیمانده‌ی سموم باشد.

عده ای شما را مسیحای صنعت غذا می‌دانند چرا که واحدهای رو به مرگ را تحویل گرفته و به سود دهی می‌رسانید، مانند شهد سهند و سالمین. این موضوع چقدر به واقعیت نزدیک است؟

این لقب را از شما می‌شنوم و خیلی به این القاب غره نمی‌شوم. بله ما واحدهایی مثل «شهد سهند»، «سالمین» و «شیرین عسل سبلان» را خریداری کردیم و آن‌ها را از وضعیت‌های نامطلوبی که داشتند به جایگاه مطلوب سوق دادیم. «شهد سهند» هم اکنون بهترین کنسانتره را در سه شیفت کاری تولید می‌کند و محصولاتش حتی به آلمان هم صادر می‌کند. کنسانتره‌ی واقعی و نه مخلوط با گلوکز کیلویی هزار تومان. در کار ما کیفیت و سلامت کار اصل اساسی است. من آنچه که خودم دوست دارم بخورم را تولید می‌کنم. فرمول‌ها را خودمان ایجاد می‌کنیم. مثل آشپزها که از یک نوع گوشت امکان دارد کباب‌هایی با طعم‌های مختلف بپزند که یکی مورد علاقه‌ی ما باشد و دیگری اصلاً قابل خوردن نباشد.

ما در «شیرین عسل سبلان» با توجه به موقعیت کارخانه، محصول چیپس سیب زمینی‌ای را تولید می‌کنیم که به نظرمان باید چیپس این شکلی باشد، محصولی که اسانس شیمایی ندارد. یعنی از هر لحاظ به سلامت آن اطمینان داشته باشیم. درست است که سودده نیست، ولی باب میل خودمان هست و برای احترام به مشتریان و مردم تولید می‌شود.

شاید کمتر کسی را در کشور می‌توان یافت که با نام «سالمین» آشنا نباشد. آن‌هایی که سن و سالی از آن‌ها گذشته هنوز هم «تی‌تاپ» را به عنوان نخستین محصول «سالمین» و یکی از محبوب‌ترین خوراکی‌های دوران مدرسه به یاد دارند. چه بسا روزهایی که با محصولات این شرکت به مدرسه رفتیم و از خوردن آن‌ها لذت بردیم. عمده سهام این شرکت تا سال ۱۳۸۱ با حدود۷۶٫۳۳  درصد متعلق به سرمایه‌گذاری شاهد و تا سال ۱۳۸۲ با حدود ۱۴٫۹۹ درصد متعلق به سازمان صنایع ملی ایران بود. لکن سهام شرکت‌های مذکور در سنوات ذکر شده توسط شرکت‌های «اعتبار صنایع کیش»، «فرآورده‌های دانه‌های روغنی کاکائو تبریز» و «شیرین عسل» که همگی در یک مجموعه‌ی صنعتی قرار داشت، خریداری گردید.

«سالمین» با توجه به تولید محصولاتی با کیفیت و تنوع بالا، هدفی را جز حفظ سلامت و تندرستی کودکان، دانش‌آموزان و آحاد مردم دنبال نمی‌کند. شرکتی که خاطره‌ی خوشی را در ذهن تمام ایرانیان برجای گذاشته است.

داستان شکل‌گیری دانشگاه شیرین عسل چیست؟ مجموعه ای عظیم که یکی از ویژگی‌های خاص مجموعه شماست. شایع است که شیرین عسل برای فرار مالیاتی این مجموعه را ایجاد کرده است؟ آیا به اهدافتان در این مورد رسیده‌اید؟

جالب است. نمی دانم کسانیکه این شایعات را ایجاد می کنند سواد دارند و یا اگر ندارند از کسی که آگاهی  دارد می توانند لااقل سئوال کنند. ایجاد دانشگاه و پرداخت مالیات چه ارتباطی باهم دارد من که تا به حال نشنیده ام. اگر می شود چند تا دانشگاه دیگر هم بزنیم(باخنده)!

این مرکز زیر نظر دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد استان آذربایجان شرقی و وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به منظور آموزش کیفی و عملی دانشجویان رشته‌های مختلف با بهره‌برداری از امکانات و ظرفیت‌های گسترده‌ی آموزشی و تحقیقاتی گروه صنایع غذایی شیرین عسل و مراکز و کارخانجات تولیدی وابسته، دارای آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های مجهز، سایت کامپیوتری با امکان اتصال به اینترنت، استفاده از وسایل کمک آموزشی و مدرن مانند برد هوشمند، ویدئو پروژکتور، اسلاید و وسایل سمعی و بصری گوناگون است.

در مرکز آموزش علمی کاربردی شیرین عسل، ضمن آموزش نیروهای شاغل و پذیرش دانشجو از سراسر کشور و چندین دوره‌ی فراغت از تحصیل، در حال حاضر بیش از ۷۰۰ نفر دانشجو مشغول به تحصیل می‌باشند.

در این مرکز آموزشی، بازدیدهای علمی و اجرای دوره‌های کارآموزی در کارخانجات و صنایع مرتبط، برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی از یک سو و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در حوزه های گوناگون از سوی دیگر، زمینه‌های ارتقاء علمی و فرهنگی دانشجویان را فراهم و بستر ارتباط عملی صنعت و دانشگاه را در جهت رشد و توسعه همه جانبه فراهم نموده است.

اما اگر از من بپرسید که راضی هستید یا نه، با تمام وجود می‌گویم نه! چرا که این مرکز آنطوریکه من دوست دارم اداره نمی‌شود و مطابق با نیاز ما و کارآفرینان آموزش داده نمیشه و هر جا که ما خواستیم نظر بدهیم قوانین وزارت علوم دست و بال ما را بسته است، پس ایده‌آل بنده نیست.

موقعیت فعلی گروه صنایع غذایی شیرین عسل را چگونه ارزیابی می‌کنید و مشکلات پیش روی صنعت شما چه مواردی است؟

با توجه به آمار نشریات معتبر، شیرین عسل بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی صنایع غذایی در خاورمیانه است، چه از نظر حجم و چه از نظر تنوع تولید. هشت هزار و ۷۰۰ نفر در این گروه فعالیت مستقیم دارند که خروجی این فعالیت ۳۰۰ هزار تن محصول در سال بوده است. شیرین عسل تنها تولید کننده‌ی محصولات شیرینی و شکلات است که در نمایشگاه «شهر سالم» شرکت نموده است.

شیرین عسل برای اولین بار کیک غنی شده با آهن و ویتامین را جهت جبران کم خونی در مصرف کنندگان مخصوصاً دانش آموزان و زنان تولید و به بازار عرضه نمود. یک روزی ما حسرت محصولات ترکیه را می‌خوردیم. الان چیزی نیست که آن‌ها در این صنعت از ما جلو باشند، هیچ ترسی هم نداریم و با افتخار داریم با آن‌ها رقابت می‌کنیم.

مشکلات ما هم مثل بقیه‌ی صنعتگران است. الان ما در یک گذر صنعتی هستیم که تحت هر شرایطی باید از آن بگذریم. تولیدکننده و سرمایه‌گذار جایی می‌رود که سود بیشتری داشته باشد. وقتی می‌بینیم که تورم و سود در تولید تناسبی باهم ندارند، من تولید کننده از تبدیل مواد اولیه به کالا خودداری می‌کنم. مشکل ما مشکل اقتصاد کلان ایران است که نقدینگی در جامعه توسط دولت و بانک مرکزی به سطح وحشتناکی رسیده است.

تولیدکننده‌هایی مثل ما چاره‌ای جز تولید ندارند چرا که در اتوبان یک طرفه‌ای افتادند که جزء اولین اتومبیل‌ها هستند و چاره‌ای جز راندن ندارند. چرا که هرگونه تأمل، عواقب ناگواری برای آن‌ها خواهد داشت. الان مردم دنبال سود آنی هستند و کسی نمی‌آید برای آینده بکارد. ما چاره نداریم و فقط دعا می‌کنیم که این کاشتن‌ها توسط یک عده عاشق ادامه پیدا کند.

رمز موفقیت شما چه بوده و برای موفقیت در هر کاری برای جوانترها چه پیشنهادی دارید؟ آیا الان بدون سرمایه می‌شود کاری را شروع کرد؟

یکی از عوامل موفقیت ما تمرکز در صنعت غذا بوده است. ارتباط مستحکم با مشتریان، تحقیق و تفحص مداوم، نوآوری و خلاقیت، در دسترس بودن کالا، ایجاد ارتباط مستمر با محافل و مراکز علمی و تحقیقاتی از دیگر عواملی بوده که شاید اگر ما موفقیتی داشته باشیم، در این زمینه موفقیت نقش داشته است. من مهم‌ترین عامل را داشتن ایده می‌دانم. شما اگر ایده داشته باشید و پشتکار، اگر کل سرمایه‌تان را هم ازشما بگیرند باز هم موفق می‌شوید. روزی از راکفلر پرسیدند اگر کل سرمایه‌ات را از دست بدهی چه کار می‌کنی؟ گفت وسایل واکس زدن پیدا می‌کنم و می روم جلوی یک کلیسا و هرکس که رد شد کفش هایش را طوری واکس می‌زنم که باورشان نشود. کم کم با اطمینانی که به من پیدا می‌کنند، برایم زمینه و بستری برای پیشرفت را فراهم می‌کنند و چون من خلاقیت دارم، حتماً دوباره برمی‌گردم سر جای خودم!

شما باید اول تکلیف ات را با خودتان مشخص کنید! شما تا من نخواهم نمی‌توانید برای من کت و شلوار بدوزید! پس خواستن از همه چیز مهمتر است! تربیت دوران کودکی شما را بار می‌آورد که چه کسی بشوید. وقتی تصمیم گرفتید حتماً همان می‌شوید!

سؤال آخر از یونس ژائله، چه آرزویی دارید که هنوز به آن نرسیدید؟

آذربایجان منطقه‌ ای خاص است با مردم خاص و با توانمندی‌های خاص، زحمتکش و بی نظیر. از روی تعصب صحبت نمی‌کنم. ولی از شما می‌پرسم چه چیزی اینجا امکان‌پذیر نیست؟ با پتانسیل‌های موجود، آذربایجان می‌تواند کل غذای ایران را تأمین کند. من توان توجه و خواسته برای کل ملت شریف ایران را ندارم ولی آرزوی دست نیافته‌ی فعلی من این است که ملت ایران به صورت عام و منطقه‌ی آذربایجان به صورت خاص، خوشحال و خندان باشند و یک جمعیت شاداب داشته باشیم. در کنار هم خوب کار کنیم، چرا که من دشمن کسی هستم که کار نکند. ما در اینجا کار غیر ممکن نداریم. نباید به خاطر ۵۰۰ میلیون دلار هزینه، دریاچه‌ی ارومیه به ورطه‌ی مرگ برود. همه در کنار هم کمک کنیم هر کسی در وسع خودش و در منطقه‌ی خودش با شادابی به زندگی ادامه بدهیم.

شركت شيرين عسل براي چندمين سال به عنوان شركت نمونه صادراتي انتخاب شده در اين فرآيند چه عواملي موثر بر رشد صادرات اين شركت بوده است؟
گروه صنايع غذايي شيرين عسل به ياري خداوند متعال، توفيق يافته است كه از سال ۱۳۸۰ به بعد، براي پنجمين مرتبه به عنوان صادركننده نمونه انتخاب گرديد كه اين افتخار بزرگي براي اين مجموعه خدمتگزار است كه اعتبار جهاني براي صنعت شيريني و شكلات كشور به ارمغان آورده است.
گروه صنايع غذايي شيرين عسل در راستاي توسعه صادرات محصولات غيرنفتي كه از محورهاي شاخص ساماندهي اقتصادي كشور است، برنامه‌ريزي‌هاي وسيعي در جهت نفوذ و تثبيت در بازارهاي جديد و گسترش و استحكام بازارهاي هدف انجام داده است. در مجموع سعي گروه صنايع غذايي شيرين عسل بر اين است كه در چارچوب راهبرد كلان توسعه صادرات، ضمن راهيابي به بازارهاي جديد، پيوند خويش را با مشتريان و مصرف‌كنندگان در بازارهاي هدف از طريق توجه به نيازها و سلايق آنان عميق‌تر ساخته و محصولات خود را با بهترين كيفيت و با قيمت‌هاي مناسب و قابل رقابت عرضه نمايد.
وضعيت شيريني و شكلات در بازارهاي داخلي و جهاني چگونه است؟
افزايش سرمايه‌گذاري و ايجاد واحدهاي جديد در صنعت شيريني و شكلات كشور في نفسه يك امر مثبت و يك گام به جلو تلقي مي‌شود.
در عين‌حال عده‌اي بر اين اعتقادند كه هزاره سوم را بايد دوران شتاب ناميد. «زمان و سرعت» به عوامل بسيار مهم در عرصه رقابت تبديل شده‌اند. شرايط اقتصادي صنعت شيريني و شكلات نيز از اين امر مستثنا نيست. با ماندن در حاشيه و قرار گرفتن در موقعيت انفعالي و عدم تعامل با اقتصاد جهاني،‌ شكوفايي اقتصادي به دست نمي‌آيد. آنچه كه تاكنون در كشور در بسياري از صنايع تجربه كرده‌ايم، هجوم سرمايه‌گذاران و بعضا اشخاص فاقد صلاحيت‌هاي صنعتي براي توليد محصولاتي است كه در حال حاضر بازار متعادلي دارند ولي قطعا با اين هجوم، بازار نه تنها اشباع گرديده و رقابت ناسالم شكل خواهد گرفت، بلكه قابليت‌هاي صادراتي نيز با آن كيفيت وجود ندارد كه نتيجه آن ضايع شدن سرمايه، وقت و انرژي خواهد بود. شكي نيست كه دوران جزاير صنعتي به پايان رسيده است و ديگر هيچ مجموعه اقتصادي در حصار مفاهيم سنتي احساس امنيت نخواهد كرد، لذا با اتخاذ يك سياست جامع براي رشد و توسعه بانك‌هاي اطلاعاتي و ارائه رهنمودهاي مناسب در مورد سرمايه‌گذاري‌ها توسط وزارت صنايع، شايسته است به اين سرمايه‌گذاري‌ها جهت داده شود تا بتواند به حل مشكلات بيكاري، اشتغالزايي و رونق اقتصادي كمك كند. از سوي ديگر يكي از مهم‌ترين نيازهاي صنعت شيريني و شكلات ما تنوع و نوآوري است. در اين صورت است كه با پيوستن فعال صنعت به شبكه توليد جهاني، شكوفايي اقتصادي براي صنعت حاصل مي‌شود.
به نظر جنابعالي، سياست‌هاي تجاري دولت چه تاثيري بر تجارت خارجي و توسعه صادرات محصولات غيرنفتي داشته است؟
بدون شك استمرار سياست‌هاي حمايتي و تشويقي دولت در زمينه توسعه صادرات محصولات غير نفتي ما را در اجراي برنامه‌هاي توسعه صادرات راسخ‌تر مي‌سازد. علاوه بر اين دولت مي‌تواند در مورد بسياري از صنايع ازجمله صنايع غذايي، حمايت‌هايي از اين قبيل داشته باشد:
– قيمت برخي از مواد اوليه كه گاه سهم بالايي را از بهاي تمام شده محصولات ساخته شده به خود اختصاص مي‌دهند، بعضا بالاتر از قيمت‌هاي جهاني است. بايد براي متعادل كردن قيمت آنها و باز شدن شرايط مطلوب رقابتي براي اين محصولات، تدابيري اتخاذ گردد.
– شكي نيست كه بعضي تصميم‌گيري‌هاي آني باعث عدم دسترسي به مواد اوليه مناسب و با قيمت‌هاي ثابت و يكنواخت گرديده و شرايط را براي رقابت در بازار‌هاي جهاني دشوار مي‌سازد.
براي حضور موثر در بازار‌هاي جهاني، اين صنعت نياز به نوسازي، مهندسي مجدد و تقويت خطوط توليد و بسته‌بندي دارد و با اطمينان مي‌گويم هرچه امروز در اين راستا سرمايه‌گذاري شود، در آينده ثمرات بسيار مثبتي براي كشور در پي خواهد داشت.
– بازنگري در برخي از مقررات گمركي، مي‌تواند مانع از توقف سرمايه‌گذاري توليدكنندگان در مبادي گمركي شده و از توقف توليد جلوگيري كند. البته بايد اذعان داشت كه براساس سياست گمركات كشور تاكنون همكاري‌هاي شايسته‌اي با صنايع كشور صورت گرفته است، ولي اين تمهيدات بايد گسترش يابد.
در بعضي كشورها،‌ كالا توسط توليدكننده در هنگام ورود به كشور اظهار و مستقيما با مسووليت آن شركت ترخيص مي‌گردد. اين مدت در كشوري مثل آلمان كمتر از ۲۰دقيقه است.
توقف كالا در مبادي گمركي باعث كاهش مدت زمان عمر مصرف كالا (SHELF LIFE) شده، افزايش هزينه‌هاي مالي و انبارداري را كه بعضا بسيار سنگين است، به همراه دارد كه موجب از بين بردن مزيت‌هاي رقابتي در بازار‌هاي جهاني مي‌گردد.
– زنجيره ارزش افزوده توليدي در مراحل مختلف از توليد مواداوليه مانند پودر كاكائو تا مرحله خدمات توزيع و عرضه كالا در بازار‌هاي هدف با همكاري سازمان‌ها و وزارتخانه‌هاي ذي‌ربط، به نحوي مورد حمايت قرار گيرند كه فرآورده‌هاي صادراتي با مزيت‌هاي رقابتي وارد بازارهاي هدف شوند.
– استفاده از مكانيزم كارآمد در زمينه پرداخت مابه‌التفاوت كالاي صادراتي مانند بسياري از كشور‌هاي جهان كه فعالانه سياست حمايت از صادرات را دنبال مي‌نمايند، مي‌تواند بسيار مفيد واقع گردد.
– همچنين افزايش يارانه‌هاي پرداختي به صادرات به مبلغ مناسب با محاسبات دقيق و كارشناسي مي‌تواند زمينه را براي تجلي هرچه بيشتر توانايي‌هاي كارخانه‌ها در توسعه صادرات به بازار‌هاي جهاني فراهم آورد.
– وجود قرارداد‌هاي حذف و يا تعديل تعرفه‌هاي گمركي با كشور‌هاي مختلف خصوصا «كشور‌هاي همسايه مانند عراق، افغانستان، پاكستان و…» در چارچوب پيمان‌هاي منطقه‌اي از مواردي است كه مي‌تواند بسيار موثر باشد.
– تقبل بخشي از هزينه‌هاي «تحقيقات و بررسي‌هاي بازار»، «تبليغات» و «ترويج و توسعه فروش» در بازار‌هاي هدف توسط دولت مي‌تواند شركت‌ها را در امر بازاريابي در بازار‌هاي جهاني كمك نمايد.
– با توجه به هزينه سنگين حمل‌ونقل بين‌المللي و توسعه صادرات، چنانچه دولت بتواند در اين زمينه تسهيلاتي را برقرار نمايد،‌ شركت‌ها را خصوصا در دستيابي به بازار‌هايي كه در فواصل بسيار دور از كشور قرار دارند، بسيار ياري مي‌كنند، كاري كه دولت‌ چين در جهت رقابت‌پذيري محصولات توليدكنندگان چيني در بازار‌هاي جهاني انجام داده است.
– دفاتر بازرگاني خارج از كشور و وابستگي‌هاي بازرگاني و اقتصادي سفارتخانه‌هاي ايران در كشور‌هاي خارجي مي‌توانند اطلاعات بسيار با اهميتي از نظر بازار كشور‌هايي كه در آنها مستقر مي‌باشند، در اختيار توليدكنندگان قرار دهند. حمايت و پشتيباني اين ادارات و دفاتر از نظر تامين آمار و اطلاعات بازار، نقش حائز اهميتي در توسعه صادرات محصولات غيرنفتي در بر خواهد داشت.
– به طور كلي ما بايد در تمام جهات مثل يك زنجيره كامل حركت كنيم. همه سيستم، از ما به عنوان توليدكننده و صادركننده تا سيستم بانكي و دولت همه بايد بتوانند نياز‌هاي توسعه صادرات را تامين نمايند و در مسير رشد حركت كنند تا كشور را به اهداف عاليه توسعه صادرات غيرنفتي برسانند.
تاثير افزايش تعرفه‌ها بر واردات مواد اوليه مورد نياز صنعت شيريني و شكلات، چگونه بوده است؟
اصولا هدف اصلي در طراحي برنامه چهارم توسعه كشور با توجه به نتايج حاصل از برنامه دوم و سوم، تداوم حركت اقتصاد ايران به سوي اقتصاد رقابتي مبتني بر سازوكارهاي اقتصاد بازار آزاد است كه طبيعتا در اين پروسه، افزايش كمي و كيفي توليد كالاها در بخش‌هاي واقعي اقتصاد نظير صنعت، كشاورزي… مورد نظر بوده كه اين خود نه تنها براي پاسخگويي به مصرف داخلي، بلكه به منظور ورود به بازارهاي جهاني است. در اين چارچوب، اين مطلب متجلي مي‌گردد كه احتياج مبرمي به تصحيح سيستم قيمت‌ها و قيمت‌گذاري كالاها و خدمات وجود دارد، لذا اعمال تعرفه‌هاي بعضا سنگين براي واردات (به‌خصوص در بخش مواد اوليه و بسته‌بندي مورد نياز صنعت) با هدف حمايت از توليد كالاهاي داخلي، مي‌تواند منجر به ضربه‌پذيري اقتصاد گردد. به همين جهت توجه به واقعي كردن تدريجي قيمت‌ها، حذف و تعديل تعرفه‌ها، راهكارهاي موثر براي اقتصاد كشور در فرجه اندك باقيمانده براي ورود به بازارهاي بين‌المللي از طريق سازمان تجارت جهاني (WTO) خواهد بود. موارد مختلف مندرج در برنامه چهارم توسعه كشور دلالت بر اين گونه نگرش به اقتصاد كشور دارد و شايسته است با توجه به روند روزافزون تعامل با اقتصاد جهاني، برنامه‌ريزي در مورد تعرفه‌ها خصوصا در ارتباط با صنايعي مثل شيريني و شكلات كه از مزيت نسبي در بخش صادرات محصولات غيرنفتي برخوردارند، از اولويت‌هاي برنامه‌هاي دولت محترم باشد.
طرح‌ها و برنامه‌هاي شركت شيرين عسل براي توسعه صادرات چيست؟
مجموعه عظيم صنعتي فرآوري دانه‌هاي كاكائو در داخل گروه صنايع غذايي شيرين عسل مطابق آخرين استانداردهاي بين‌المللي پيشرفته‌ترين كارخانه‌هاي اروپايي احداث گرديده است. اين مجموعه عظيم قادر است بهترين انواع شكلات را مستقيما از دانه كاكائو توليد نموده و از لحاظ كيفيت و مرغوبيت توليد نيز با معتبرترين توليدكنندگان جهاني رقابت نمايد. كارخانه‌هاي مزبور به صورت تمام اتوماتيك با بهره‌گيري از تكنولوژي پيشرفته و سيستم‌هاي كنترل كاملا كامپيوتري مدرن اداره مي‌شوند و از مشخصه‌هاي آن استفاده از دانش روز جهان و تكنولوژي بسيار پيشرفته از جمله به كارگيري روبات‌ها در فرآيند توليد و بسته‌بندي (ROBOTICS) است كه براي اولين بار در ايران مورد استفاده قرار مي‌گيرد. استفاده از اين تكنولوژي پيشرفته و سرمايه‌گذاري‌هاي گروه صنايع غذايي شيرين عسل در خطوط جديد توليد و بسته‌بندي منجر به عرضه محصولات جديدي گرديده كه بسياري از آنها چه از نظر نوع توليد و چه از نظر نوع بسته‌بندي بي‌نظير و يا كم‌نظير مي‌باشند. در اين چارچوب بهبود مستمر روند بسته‌بندي و كيفيت بسته‌بندي چه از نظر ماتريال و چه از لحاظ نوع و شيوه بسته‌بندي از اهم برنامه‌هاي گروه صنايع غذايي شيرين عسل است.
در مجموع در چارچوب استراتژي طرح و توسعه و راهبرد كلان توسعه صادرات، سعي گروه صنايع غذايي شيرين عسل بر اين است كه پيوند خويش را با مشتريان در بازارهاي هدف از طريق توجه به نيازها و سلايق آنان عميق‌تر سازد و «استراتژي توليد مبتني بر صادرات» را در بسته بازاريابي خود در بازارهاي هدف، در پيش گيرد.
شيرين‌ترين و تلخ‌ترين خاطره‌اي كه از دوران فعاليت توليدي و تجاري خود داريد بيان نماييد.
انتخاب گروه صنايع غذايي شيرين عسل براي مرتبه پنجم به عنوان صادركننده نمونه و آن روزي كه خبرگزاري‌هاي جهاني خبر دادند كه مردم كشورهاي اسلامي به جاي شيريني و شكلات دانماركي، محصولات شيرين‌عسل را مصرف مي‌كنند، دانستم كه فعاليت‌هاي خستگي‌ناپذير شيرين عسل، نه تنها موجب عزت توليدات ايراني در بازارهاي جهاني گرديده، بلكه براي صنعت شيريني و شكلات كشور نيز اعتبار جهاني كسب شده است. طبيعتا اين موضوع براي يك كارآفرين، افتخار آفرين است.
تهديد و آسيب‌هايي كه به هر دليل در بازارهاي بين‌المللي باعث شده كه فرصت‌هاي تجاري خود را به رقباي خارجي واگذار كنيم، طبيعتا ناخوشايند است، اما به عنوان يك كارآفرين بر اين باورم كه اين آسيب‌ها به مثابه دريچه‌اي است كه مي‌توان از چشم‌اندازي تهديدها را به فرصت‌ها تبديل كرد. اين دريچه‌ها را بايد باز كرد، دنياي بزرگي در انتظار است.
تلقي جنابعالي از ابلاغ اصل ۴۴ و فرآيند خصوصي‌سازي در كشور چيست؟
بررسي سير قانوني و عملكرد اجرايي سياست خصوصي‌سازي از آغاز برنامه اول توسعه جمهوري اسلامي در ايران تا برنامه چهارم حاكي از عدم دستيابي به توفيق كامل در اين مقوله است. شايد موضوعاتي از قبيل عدم توجه دقيق به ويژگي‌هاي بخش‌خصوصي كشور از حيث ميزان نقدينگي، وضعيت قوانين مرتبط با گسترش فعاليت‌هاي بخش‌خصوصي و ميزان جاذبه‌هاي آنها براي بخش‌خصوصي و… در ساختار اقتصادي كشور از عوامل عدم تحقق اهداف مورد نظر در روند خصوصي‌سازي در كشور باشد.
خوشبختانه با ديدگاه‌هاي مقام معظم رهبري و رياست محترم جمهوري و مصوبات جديد، پروسه خصوصي‌سازي بار ديگر مورد تاكيد قرار گرفته است. در اين زمينه مي‌توان گفت: اصولا بخش‌خصوصي زماني رشد مي‌كند كه در آن كارآفرينان، عرصه توليدات و خدمات سالم خود را در نظام اقتصادي بازيابند. به اين معني كه دولت عامل تقويت و تشويق آنها باشد و از مانع تراشي‌هايي كه ممكن است به وجود آيد، جلوگيري نمايد. طبيعتا اين موضوع زمينه‌ساز تجلي كارآفريني در عرصه اقتصاد كشور مي‌گردد كه حاصل آن خلاقيت، نوآوري، اشتغالزايي، ايجاد ثروت ملي و مازاد بسيار بالاي تجارت خارجي است و هر چه فعاليت در بخش‌خصوصي رونق بيشتري پيدا كند، چرخه اقتصاد كشور نيز حركت تندتري خواهد داشت.

بازدیدها: 33