صفر تا صد کوکاکولا، شناخته شده‌ترین نام تجاری دنیا‎

در ۸ مه ۱۸۸۶، کوکاکولا برای اولین بار در داروخانه ژاکوب توسط دکتر جان پمبرتون داروساز اهل آتلانتا تهیه شد. در سال ۱۸۸۶در آتلانتا قانون منع مشروبات الکلی به تصویب رسید. در آن زمان « شربت کوکای نیروبخش دکتر پمبرتون» در اغلب داروخانه های آتلانتا به فروش می رسید. پس از وضع این قانون دکتر جان اس پمبرتون، شیمیدان آتلانتایی بر آن شد که محصول خود را با نام تجاری جدید و بدون استفاده از الکل به بازار عرضه کند. او بعد از جنگ شروع به عرضه سایر داروها نظیر قرص‌ها و شربت‌های سرفه کرد. او در سال ۱۸۸۵ تغییراتی در ترکیب یک نوشیدنی فرانسوی به وجود آورد و آن را کوکـاکولا نامید و شروع به توزیع آن در شیشه‌های مخصوص کرد. پمبرتون به ترکیب جدید، نه به عنوان یک نوشابه، بلکه مسکن سردرد برای کسانی که پرخوری کرده‌اند، نگاه می‌کرد و در این راستا به عنوان یک داروساز برحسب تصادف کشف کرد که طعم شربت موقعی که با آب کربنیک دار مخلوط شود، بهتر می‌شود. کوکاکولا در ابتدا به عنوان یک شربت تقویتی مصرف داشت و به تدریج جای خود را در میان نوشابه‌ها باز کرد و به یکی از معروف‌ترین نوشیدنی‌های آمریکا تبدیل شد.

او در نظر داشت که نام این محصول برگرفته از مواد اولیه ی تشکیل دهنده ی آن (گیاه کاکائو و میوه درخت کولا) باشد . به همین دلیل نام «شربت تقویت کننده کوکا و میوه کولا» را انتخاب کرد. نام و شعار كارخانه توسط فردی به نام فرانک رابینسون که كتابدار جدید كارخانه بود، پیشنهاد داده شد. رابینسون دفتر دار و حسابدار دکتر پمبرتون بعد از دیدن این نام به فکر افتاد که آن را خلاصه کرده و تبدیل به کوکاکولا کند او از شعار تجاری و مناسب «خوش طعم و شادابی آفرین» استفاده نمود. او خطاط خوبی بود و لوگوی دست نویس کوکاکولا را خطاطی کرد که تا به امروز به عنوان لوگوی این شرکت و این نوشیدنی مورد استفاده است. این حالت نوشتاری به اندازه ای زیبا بود که دکتر پمبرتون آن را پسندید و بر روی تمامی محصولات جدیدش نام کوکاکولا را به همان صورت درج کرد.

 در آن ایام روزانه حدود ۹ عدد از این نوشیدنی به فروش می‌رفت و مجموع فروش آن سال کوکاکولا فقط حدود ۵۰ دلار بود. نکته جالب این است که در کل این نوشیدنی برای تولیدکننده‌اش بیش از ۷۰ دلار هزینه در برداشت؛ یعنی سال اول، برای جان پمبرتون سال ضرر بود. حضور «آسا گرییگزکاندلر» داروسازی دیگر از آتالانتا، در شرکت کوکا و همکاریش با پمبرتون تولید این نوشابه را در سال‌های ۱۸۹۰ تا ۱۹۰۰ تا بیش از ۴۰ برابر افزایش داد. تا پایان قرن ۱۹ کوکاکولا طرفداران بسیاری در آمریکا و کانادا به دست آورد. تبلیغات، عامل مهمی در موفقیت پمبرتون و کاندلر بود. اولین همکاری تبلیغاتی کوکاکولا با آژانسی به نام D’Arcy (دی آر سی ) در سال ۱۹۰۶ م آغاز گردید. در سال ۱۹۲۵ کوکاکولا فروش میلیونی‌اش را آغاز کرد و در سال ۱۹۴۰ در ۴۰ کشور عرضه شد.

این همکاری مدت ۵۰ سال به طول انجامید. علت این تداوم، داشتن نقطه نظرهای مشترک و درک دوجانبه خواسته های طرفین بود. در ابتدا تبلیغات صرفاً به آگهی در چند روزنامه محدود می شد. البته پوسترهای تبلیغاتی هم وجود داشت. در عین حال آرتور لی، مدیر خلاقیت آژانس، ساخت شعارهای تبلیغاتی را عهده دار بود. هر دو سال یکبار شعار تبلیغاتی عوض می شد و با پوستر جدیدی به بازار می آمد. روند تبلیغات تا سال ۱۹۵۰ میلادی، اینگونه بود، تا اینکه قرار شد دی آر سی برای روز شکرگزاری یک برنامه تلویزیونی بسازد. در آن زمان تلویزیون فقط در خانه عده معدودی از مردم پیدا می شد و در عرصه تبلیغات معروفیتی نداشت. دی آر سی از این موقعیت استفاده کرده و از کوکاکولا برای اسپانسر شدن در برنامه ها دعوت نمود. چرا که هدف بعدی کوکاکولا در تبلیغات، تأثیرگذاری بر مردم در یک زمان واحد بود و این کار را از طریق تبلیغات رادیویی انجام می داد.

اسپانسر شدن در یک برنامه تلویزیونی تأثیر سمعی و بصری را یک جا با هم داشت و کوکاکولا از این موقعیت بهترین استفاده را کرد. بعد از آن، طی سه سال متوالی از کوکاکولا برای اسپانسر شدن در موفق ترین برنامه های تلویزیونی از جمله «یک ساعت در سرزمین عجایب»کاری از والت دیسنی، «ماجراهای کیت کارسون» و «وقت نوشیدن با ادی فیشر» دعوت به عمل آمد. در پی موفقیت این برنامه ها ،در سال ۱۹۵۳ دی آر سی تصمیم گرفت تبلیغات مستقلی برای کوکاکولا بسازد و از بخش تبلیغاتی کوکاکولا درخواست زمان بیشتری برای ساخت آگهی تلویزیونی کرد. او موفق شد سه آگهی متفاوت را در همان سال به نمایش تلویزیونی در آورد. اولین آگهی اسلایدهای ثابتی بود از حروف کلمه کوکاکولا همراه با صدای روی متن که این نام را اعلام می کرد. مدت این آگهی بیست ثانیه بود و با وجود موفقیت نسبتاً خوبی که داشت، نتوانست کوکاکولا را کاملاً راضی کند. این بود که دی آر سی تصمیم گرفت آگهی های بعدی را با تصاویر متحرک بسازد. این اولین تجربه دی آر سی در ساخت تصویرهای متحرک بود ولی با این وجود توانست رضایت کوکاکولا را جلب کند. در این آگهی ها از شخص استفاده نشد ، فقط تصاویر متحرکی از بطری های نوشابه وساندویچ بودند که یکی بعد از دیگری با حالت نمایشی ظاهر می شدند.

آگهی اول بیست ثانیه بود و از وصل تصاویر به یکدیگر ساخته می شد . آگهی دوم یک دقیقه به طول می انجامید و آن هم از تصاویر متحرک ساخته شده بود. این آگهی پایه یک سری تبلیغات تلویزیونی کوکاکولا شد که توانست نظر عده زیادی از مردم را جلب کند و کوکاکولا را به نوشیدنی محبوب آنها تبدیل نماید.برای این سری تبلیغات، کوکاکولا متضمن هزینه زیادی گردید، ولی کاردانی دی آر سی و نیز تفاهم دو جانبه، بین او و کوکاکولا ثمربخش بوده و محبوبیت این نوشیدنی را به ارمغان آورد.متأسفانه این همکاری بی نظیر پنجاه ساله، با مرگ دی آر سی در همان سالها به پایان رسید و کمپانی کوکاکولا در ۲ آوریل ۱۹۵۶ م در روزنامه ژورنال استریت مقاله ای برای بزرگداشت و یادبود ویلیام دی آر سی منتشر کرد.

در همان سال تبلیغات کوکاکولا به مک کن اریکسونMcCann Erickson واگذار گردید. در سابقه تبلیغاتی مک کن اریکسون، ساخت آگهی های موفق تلویزیونی از سال ۱۹۵۰ بود که در میان آنها انیمیشن های جذابی نیز دیده می شد. وی پس از انتخاب شدن به عنوان مشاور تبلیغاتی کوکاکولا، تصمیم گرفت تحول بزرگی در تبلیغات این نوشابه به وجود آورد و آن جهانی کردن تبلیغات کوکاکولا بود. از سال ۱۹۵۶ تا سال۱۹۶۳، اریکسون در کنار آگهی های داخلی، بر روی طرح جسورانه اش کار می کرد، تا اینکه در سال ۱۹۶۳ موفق شد اولین قدم را جهت تبلیغات جهانی بردارد.

در آن سال بیل بیکرBill Backer مدیر خلاقیت آژانس اریکسون، شعاری جذاب و خلاق همراه با موزیک متنی تأثیرگذار برای کوکاکولا ساخت؛ «همه چیز با کوکاکولا بهتر پیش می رود». این شعار بصورت آهنگین توسط گروه کُر خوانده شده و تقریباً به تمامی زبانهای زنده ی دنیا ترجمه گردید. در کنار این ایده بدیع، اریکسون دست به تجربه دیگری زد و آن استفاده از رنگ در آگهی های تلویزیونی بود (در آن سالها رنگ به تازگی وارد تلویزیون شده بود). وی پس از تلاش بسیار و همفکری با مدیران کوکاکولا سرانجام در ۱۵ ژوئن ۱۹۶۴ اولین تبلیغ تلویزیونی رنگی را برای کوکاکولا با نام مرد یخچالی Refrigerator-Man ساخت. همانطور که اریکسون پیش بینی کرده بود این تبلیغ و بخصوص شعار (همه چیز با کوکاکولا بهتر پیش می رود)، موفقیت بزرگ جهانی را برای کوکاکولا به ارمغان آورد.موزیک متن (همه چیز با کوکاکولا بهتر پیش می رود) تبدیل به پایه ای برای جوان پسندانه ترین آهنگ های آن دوران شد که توسط خواننده های محبوب جوانان خوانده می شد و تمامی اینها دست به دست هم داده وموفقترین تبلیغ کوکاکولا یعنی آواز به یاد ماندنی : (دوست داشتم برای همه دنیا کوکائی میخریدم ) “I’d Like to Buy the World a Coke” را پایه ریزی کرد.

در مه سال ۱۹۶۹ کمپانی کوکاکولا و آژانس تبلیغاتی آن مک کن اریکسون McCann-Erickson طرح بزرگ و جسورانه ای را برای تبلیغات کوکاکولا برنامه ریزی کردند. موفقیت برنامه تبلیغاتی قبلی که بر پایه شعار (همه چیز با کوکاکولا بهتر پیش می رود) بود، آنها را بر آن داشت که برنامه تبلیغاتی عظیم تری را، برای هر چه بیشتر جهانی کردن کوکاکولا در پیش داشته باشند. در ۱۸ ژانویه ۱۹۷۱ طرح اولیه این برنامه تبلیغاتی توسط اریکسون بر پایه شعار (دوست داشتم برای همه دنیا کوکا می خریدم ) ریخته شد. هسته اصلی این آواز می بایست شعار(دوست داشتم برای همه دنیا کوکا می خریدم) می بود و نیزاین هدف را که کوکاکولا می تواند مردم جهان را به هم پیوند دهد باید در آواز اصلی قرار می گرفت. بیل بیکرBill Backer ، مدیر خلاقیت آژانس برای این منظور راهی لندن شد تا با دو نفر از معروفترین ترانه نویسان آن زمان (بیلی دیویس) Billy Davis و (راجرکوک) Roger Cook مذاکره کند. هواپیمایی که بیلی بیکر را به سمت لندن می برد به علت هوای بسیار مه آلود ناچار، در فرودگاه ایسلند بر زمین نشست. در آنجا بیلی بیکر مشاهده کرد که چند پرواز دیگر به نقاط مختلف دنیا هم ناچار به فرود اضطراری در ایسلند شده اند. وی ناچاراً به رستوران فرودگاه رفت تا حین انتظار چیزی بنوشد. دیگر مسافران نیز همانند او برای سپری کردن ساعات سخت انتظار به خوردن و نوشیدن روی آورده بودند. آنها از ملیت های مختلف بوده و زبان یکدیگر را نمی فهمیدند. بیکر می دید که آنها برای گفتن اینکه چه چیزی برای خوردن یا نوشیدن می خواهند، دچار مشکل شده اند. در سمت دیگر رستوران یخچالی بود که در آن نوشیدنی های خنک نگهداری می شد. خود بیکر می گوید: « هنگامی که به آن سمت رفتم صف طویلی از مردم ملیت های مختلف را دیدم که بدون هیچ مشکلی می گویند «یک کوکا».

در آن لحظه مغز من به شدت به کار افتاد. یک زبان مشترک! کوکا ! .ایده ای عجیب در مغزم شکل می گرفت. عجیب و بی نظیر و در عین حال فوق العاده جسورانه. باید در این آواز جدید از این مردم استفاده کرد. مردمی که نه از یک ملیت هستند و نه زبان مشترکی دارند در یک نقطه به هم می رسند؛ «کوکا ». آنجا دیگر کوکاکولا برای بیکر یک نوشابه نبود بلکه یک زبان مشترک، یک علاقه مشترک ویک نقطه پیوند برای ملت های مختلف بود. ایده همانجا شکل گرفت. مردمی با ملیت های متفاوت و هر کدام شیشه ای کوکا در دست، این آواز را دسته جمعی خواهند خواند. ( این ایده بعدها الگوی خوانندگان مختلفی قرار گرفت )ترانه آواز با همکاری دو ترانه نویس معروف ساخته شد.ترانه ای که در آن زمان، دنیا را تکان داد.

I’d like to buy the world a home and furnish it with love, Grow apple trees and honey bees, and snow white turtledoves. I’d like to teach the world to sing in perfect harmony, I’d like to buy the world a Coke and keep it company

من دوست داشتم که خانه ای برای دنیا خریده و آن را با عشق بیارایم . و درختهای سیب، زنبورهای عسل و قمری هایی به سفیدی برف پرورش دهم. من دوست داشتم به دنیا بیاموزم که چگونه یک صدا بخوانند. من دوست داشتم برای دنیا کوکائی خریده و همه را دور آن جمع کنم.

در مرحله بعدی بیکر مجبور بود کمپانی کوکاکولا را وادار به پرداخت هزینه سرسام آور این ایده کند. برآوردها نشان میداد که حدود ۲۵۰,۰۰۰ دلار هزینه ساخت این برنامه تبلیغاتی است که برای آن زمان، رقم فوق العاده بالایی بود. باید عده زیادی از ملل مختلف جمع می شدند و هر یک باید لباس ملی خود را به تن می کردند. از آنجایی که قرار بود این عده بر روی تپه ای بایستند و آواز را بخوانند، برای لوکیشین تپه ای در ایتالیا در شهر رم در نظر گرفته شد. کمپانی کوکاکولا سرانجام با این ایده بیکر موافقت کرده و هزینه لازم را پرداخت؛ چرا که در پس این ایده، موفقیت جهانی خود را می دید. هاروی گابور Harvey Gabor، کارگردان هنری این برنامه، پیشنهاد کرد که این گروه خوانندگان را به عنوان اولین گروه کُر بین المللی معرفی کنند. این پیشنهاد نیز با استقبال کمپانی کوکاکولا روبرو شد و سرانجام پر هزینه ترین برنامه تبلیغاتی آن زمان در تاریخ تبلیغات رقم خورد.

 این تبلیغ عظیم ابتدا در تلویزیون های اروپا پخش شد و سپس در جولای ۱۹۷۱ م به تلویزیون های آمریکا راه پیدا کرد. نتیجه غیرقابل تصور بود. تا نوامبر همان سال کمپانی کوکاکولا قریب به ۱۰۰,۰۰۰ نامه تحسین و تمجید از تمام نقاط دنیا دریافت کرد. هر روز مردم با ایستگاه های رادیویی تماس گرفته و درخواست پخش آهنگ کوکاکولا را می کردند. خوانندگان مشهور حاضر بودند مبالغ کلانی داده و موزیک متن آهنگ را برای اشعار خود بخرند.گروه کُر کوکاکولا از همه جای دنیا دعوت می شدند تا آواز خود را آنجا به اجرا بگذارند وهمین باعث شد که کوکاکولا یک تور سراسری برای آنها ترتیب دهد.آری تنها یک تبلیغ تلویزیونی توانست، به علت نوآوری و نیز داشتن یک گروه دلسوز، ریزبین و حرفه ای، تمام دنیا را تکان دهد و کوکاکولا را به هدف خود یعنی جهانی شدن برساند و آن را محبوب ترین نوشیدنی قرن سازد.

بین سال‌های ۱۹۷۶ و ۱۹۷۹ نرخ رشد فروش نوشابه‌های کوکاکولا از ۱۳ درصد به ۲ درصد تنزل کرد. بنابراین پپسی کولا راه خود را برای رشد، هموار یافت و با آگهی و شگردهای تبلیغاتی، نظر جوانان را جلب کرد و با تداوم تبلیغات گسترده و ارائه تصویر مطلوب در بازار وسیع نوشابه، سهم بازار نوشابه خود را از ۶ درصد به ۱۴ درصد افزایش داد. با کاهش سهم بازار در اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ به‌رغم تبلیغات قوی، کمپانی شروع به بازنگری در محصول خود کرد، زیرا شواهد حاکی از این بود که موضوع طعم، مهم‌ترین عامل برای کاهش فروش کوکاکولا است.

شاید فرمول محرمانه اصلی، نیاز به کنار گذاشتن داشت و به همین منظور پروژه‌ای در دانشگاه کانزاس اجرا گردید و فرمول جدید ابداع شد. در عرض ۲۴ ساعت ۸۱ درصد جمعیت آمریکا از موضوع طرح کوکای جدید اطلاع پیدا کردند که این به مراتب بیشتر از افرادی بود که در ژوئیه ۱۹۶۹ از پیاده شدن نیل آرمسترانگ در کره ماه اطلاع یافتند. نتایج اولیه بسیار امیدوارکننده بود؛ زیرا حدود ۱۵۰ میلیون نفر کوکای جدید را نوشیدند. بخش اعظمی طعم جدید را تایید کردند و میزان فروش به بالاترین درصد خود در ۵ سال افزایش یافت و به نظر می‌رسید که این تصمیم مشکلی نداشته باشد، ولی به تدریج خشم سرتاسر کشور را فـراگرفت و رسانه‌های جمعی نیز این موضوع را دامن زدند. فرمول ۹۹ ساله کوکا و نوشابه آن به اسطوره میهنی تبدیل گردیده بود و از نظر مردم به مقدسات آنها توهین شده بود. به این ترتیب مدیران کمپانی از روند رو به بایکوت مشتریان، احساس نگرانی کردند. نتایج فروش بعدی کوکا جالب نبود و به همین خاطر تصمیم بر این شد که کوکای قبلی را تحت عنوان تجارتی کوکای کلاسیک مجددا عرضه کرده و نوشابه جدید را در کنار آن با عنوان «کوک جدید» حفظ کنند.

در ۲۳ آوریل ۱۹۸۵ روبرتو گایزوتا رییس کوکاکولا طی یک بیانیه تاریخی اعلام کرد: بعد از ۹۹ سال کمپانی کوکاکولا تصمیم گرفته است، فرمول اصلی در ماده نوشابه‌ها را با هدف اصلاح طعم به نام کوک جدید کنار بگذارد. اوایل سال ۲۰۰۸ کوکاکولا اعلام کرد: به خاطر گران شدن مواد خام نوشابه از جمله شکر و همچنین قوطی‌های آلومینیومی، قیمت این نوشابه افزایش خواهد داشت. با این وجود در حال حاضر، فروش سالانه کوکا کولا در جهان بالغ‌بر ۳۱ میلیارد دلار می‌شود و کوکا بیش از ۹۲۰۰۰ کارمند در سراسر جهان دارد. شرکت کوکاکولا با افتخار اعلام می‌کند که به رکورد فروش ۴٫۱ میلیارد عدد از انواع نوشیدنی کوکاکولا در جهان دست یافته است.

هم‌اکنون کوکاکولا شناخته شده‌ترین نام تجاری دنیا و دومین کلمه شناخته شده زبان انگلیسی است. ارزش این نام تجاری بیش از ۶۷ میلیارد دلار تخمین زده شده است.

بازدیدها: 27